Bất động sản thế chấp tại OCB hiện ra sao?

Tài sản thế chấp tại ngân hàng OCB biến động ra sao?

Trong cuộc đối thoại mở về chủ đề "Nguồn vốn cho bất động sản" diễn ra vào tháng 7/2022, ông Trịnh Văn Tuấn, Chủ tịch HĐQT OCB cho rằng, rủi ro nhất trong hoạt động cho vay bất động sản đó chính là vấn đề pháp lý chưa đầy đủ, và làm không đúng theo chuẩn mực. Còn nếu cho vay đúng theo chuẩn mực thì rủi ro rất thấp.

Có vẻ như "cho vay bất động sản an toàn nhất" nên danh mục tài sản thế chấp của khách hàng tại OCB những năm vừa qua chủ yếu là bất động sản. Theo đó, tài sản thế chấp tại OCB tăng mạnh từ giai đoạn 2019 đến nay.

Cụ thể, năm 2019 tài sản thế chấp hơn 154.344 tỷ đồng, trong đó giá trị tài sản bảo đảm thế chấp bằng bất động sản chiếm tới 61% tổng tài sản thế chấp, ghi nhận hơn 94.217 tỷ đồng. Bên cạnh đó, OCB cũng nắm các tài sản thế chấp là động sản, giấy tờ có giá của khách hàng cùng các tài sản đảm bảo khác.

Đến năm 2022, giá trị tài sản thế chấp tại OCB đã lên mức 271.321 tỷ đồng. Trong đó, lượng bất động sản thế chấp chiếm tới 62% tổng tài sản thế chấp, ghi nhận hơn 170.536 tỷ đồng, tương đương tăng tới 81% so với năm 2019.

Đáng chú ý, tính đến 30/6/2023, bất động sản thế chấp bỗng nhiên lại ‘dậm chân tại chỗ’. Theo đó, giá trị tài sản thế chấp tại nhà băng này đạt hơn 277.000 tỷ đồng, trong đó bất động sản thế chấp xấp xỉ so với đầu năm, chỉ ghi nhận 170.587 tỷ đồng. Cũng trong 6 tháng đầu năm 2023, hoạt động cho vay khách hàng chỉ tăng nhẹ 6%, ghi nhận 127.573 tỷ đồng.

Việc nắm giữ lượng lớn bất động sản thế chấp tại OCB liệu có an toàn khi hiện nay thị trường bất động sản giảm giá, thanh khoản thấp đã tác động rất lớn tới khả năng xử lý nợ xấu của các ngân hàng, không dễ dàng để thu lại toàn bộ gốc của khoản vay.

Tại ngân hàng OCB, tổng nợ xấu tính đến 30/06/2023 ghi nhận 4.601 tỷ đồng, tăng tới 52% so với đầu năm. Trong đó, nợ nghi ngờ tăng vọt 104% so với đầu năm, ghi nhận hơn 1.276 tỷ đồng; nợ dưới tiêu chuẩn tăng tới 95% lên hơn 1.309 tỷ đồng và nợ có khả năng mất vốn tăng nhẹ 7% ghi nhận hơn 1.475 tỷ đồng. Do đó kéo tỷ lệ nợ xấu/dư nợ vay tăng từ mức 2,23% đầu năm lên 3,18% (vượt mức quy định của Ngân hàng nhà nước).

Đề xuất hạn chế thế chấp bất động sản

Thời gian qua, có một số đề xuất cho rằng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần nghiên cứu tạo lập các kênh thông thoáng nhưng có kiểm soát hợp lý để tạo nguồn vốn lưu động cho các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất hoạt động; cho phép các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thế chấp bằng máy móc, sản phẩm đầu ra, đầu vào để hạn chế phải thế chấp bằng bất động sản.

Phản hồi về vấn đề này, NHNN cho biết thực tế, thời gian qua, các tổ chức tín dụng (TCTD) đã và đang thực hiện nhiều biện pháp bảo đảm tiền vay với nhiều loại hình tài sản khác nhau, như ô tô, tài sản hình thành trong tương lai, hàng hóa luân chuyển, quyền đòi nợ, bất động sản… hoặc cho vay không có tài sản bảo đảm (TSBĐ) trên cơ sở đánh giá phương án, dự án sản xuất kinh doanh hiệu quả, có khả năng tài chính để hoàn trả nợ vay đầy đủ, đúng hạn cả gốc và lãi. Do đó, khách hàng làm việc trực tiếp với TCTD cho vay để đề xuất cụ thể về TSBĐ của khoản vay.

Trong bối cảnh thị trường nhà đất có dấu hiệu đóng băng, giá nhiều loại bất động sản đi xuống dẫn đến nguy cơ thiệt hại cho các khoản vay của ngân hàng, đề xuất như trên có thể phần nào giúp hạn chế rủi ro cho các TCTD.

Số liệu cho thấy tỷ lệ nợ xấu của lĩnh vực bất động sản đã tăng từ mức 1,53% thời điểm tháng 6/2022 lên gần gấp đôi ở mức 2,47% trong nửa đầu năm 2023. Nhiều khoản vay đang được tái cơ cấu theo Thông tư 02/2023-TT-NHNN, nhưng có thể thấy khi thông tư này hết hiệu lực, nợ xấu chắc chắn sẽ còn tăng cao.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay tài sản bảo đảm bằng bất động sản vẫn đang chiếm tỷ trọng vượt trội trong tổng tài sản thế chấp mà các ngân hàng đang quản lý, khi lên tới 60-80%, việc hạn chế dần các tài sản bảo đảm bằng bất động sản có vẻ bất khả thi.

Lê Thanh - Huy Tùng