Ngân hàng nắm giữ hàng trăm nghìn tỷ đồng bất động sản thế chấp

Hoạt động cho vay tại các nhà băng luôn mang lại nguồn lợi nhuận lớn nhất, nhưng đồng thời cũng luôn tiềm ẩn rủi ro vì khách hàng vay vốn có thể vì nhiều lý do mà không trả được nợ. Bởi vậy, tài sản đảm bảo cho các khoản vay hết sức quan trọng với các nhà băng, là phương án cứu vớt cho các khoản nợ xấu.

Theo số liệu tổng hợp từ báo cáo tài chính của 27 ngân hàng, tổng số dư cho vay khách hàng tính đến 30/9/2022 đạt 7,85 triệu tỷ đồng, tăng 12% so với đầu năm. Trong đó, BIDV giữ vị trí quán quân đạt 1,46 triệu tỷ đồng, tăng 11% so với cuối năm trước. Tiếp theo là VietinBank với số dư cho vay khách hàng đạt 1,24 triệu tỷ đồng, tăng 10,1% so với đầu năm. Vietcombank giữ vị trí thứ ba trong bảng xếp hạng với số dư cho vay khách hàng đạt 1,13 triệu tỷ đồng, tăng 17,6% so với đầu năm.

Các ngân hàng ở các vị trí tiếp theo có số dư cho vay khách hàng cách biệt khá xa so với nhóm Big 4. MB có số dư cho vay khách hàng đạt 426.233 tỷ đồng, tăng 17% so với đầu năm. Sacombank đạt 420.748 tỷ đồng, tăng 8,5% so với đầu năm. Tiếp đến là Techcombank (410.546 tỷ đồng), ACB (402.251 tỷ đồng), SHB (376.104 tỷ đồng), HDBank (246.497 tỷ đồng) và LienVietPostBank (227.944 tỷ đồng),…

Tài sản bảo đảm tại các ngân hàng hiện nay rất đa dạng từ bất động sản, động sản, tiền gửi, vàng, đá quý, giấy tờ có giá như cổ phiếu, trái phiếu, phương tiện vận chuyển, máy móc thiết bị, hàng tồn kho,… Trong đó, bất động sản được các nhà băng ưu tiên nhận cầm cố, thế chấp nhất. Bởi đây là những tài sản có giấy tờ, chứng minh quyền sở hữu rõ ràng. Hơn nữa, giá trị bất động sản ít khi bị hao hụt như máy móc, xe cộ,.. mà thậm chí còn tăng giá trong tương lai. 

Bất động sản thế chấp ở ngân hàng bao gồm đất đai, nhà ở, nhà xưởng, công trình xây dựng gắn liền với đất đai, các tài sản gắn liền với công trình xây dựng. Đó có thể là các tài sản hiện có, cũng có thể là các tài sản hình thành trong tương lai (tức là các tài sản hình thành trong và sau thời điểm ký kết hợp đồng thế chấp) như lợi tức thu được từ sử dụng BĐS, tài sản hình thành từ vốn vay, công trình xây dựng trong tương lai…

Tại ‘ông lớn’ Vietcombank, tính đến 30/9/2022, tài sản đảm bảo nắm giữ làm tài sản thế chấp ghi nhận hơn 1,88 triệu tỷ đồng, tăng 15% so với đầu năm. Trong đó, tài sản thế chấp bằng bất động sản đã đạt hơn 1,38 triệu tỷ đồng, tăng 19% so với đầu năm và chiếm tới 73% tổng tài sản thế chấp.

Kéo theo tỷ lệ tài sản thế chấp/dư nợ cho vay khách hàng của Vietcombank ở mức 167%, tương ứng cứ mỗi đồng cho vay được đảm bảo bởi 1,67 đồng tài sản thế chấp và riêng bất động sản thế chấp là 1,23 đồng.

Một ngân hàng quy mô vừa như VIB cũng đang ghi nhận con số bất động sản thế chấp khổng lồ.

Cụ thể, tính đến 30/9/2022, tài sản thế chấp của khách hàng tại ngân hàng VIB tăng 9% so với đầu năm, ghi nhận hơn 522.765 tỷ đồng. Trong đó, bất động sản thế chấp tăng tới 17%, từ 290.060 tỷ đồng hồi đầu năm lên 338.291 tỷ đồng, chiếm tới 65% tổng tài sản thế chấp. Đáng chú ý, bất động sản thế chấp của khách hàng còn lớn hơn cả dư nợ cho vay khách hàng. 

Do đó, tỷ lệ tài sản thế chấp trên dư nợ cho vay khách hàng của VIB lên mức 231%, tương ứng cứ mỗi đồng cho vay được đảm bảo bởi 2,31 đồng tài sản thế chấp và riêng bất động sản thế chấp là 1,49 đồng.

Ngoài hai ngân hàng kể trên, còn có Agribank, BIDV, Vietinbank, MB, MSB,... cũng đang nắm giữ hàng trăm nghìn tỷ đồng, thậm chí hàng triệu tỷ đồng bất động sản thế chấp.

Tuy các nhà băng chuộng tài sản bảo đảm là bất động sản nhưng việc xử lý những tài sản này để thu hồi nợ không phải lúc nào cũng dễ dàng. Đặc biệt những lô đất, dự án bất động sản lớn vướng vào tranh chấp pháp lý, liên quan đến vụ án hình sự, việc thanh lý sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Hà Phương