Là một nhà băng, việc kinh doanh chính là cho vay tiền và huy động vốn qua các hợp đồng tiền gửi, song VIB cũng đang dồn dập gọi vốn từ kênh trái phiếu trong bối cảnh nợ xấu ngày càng phình to.
Dữ liệu Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) công bố trong tháng 10/2023 ghi nhận 23 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ của 14 doanh nghiệp. Tổng giá trị huy động đạt 26.326 tỷ đồng, giảm gần 3.000 tỷ đồng so với tháng 9, tương ứng giảm hơn 10%.
Trong tháng 10, ngân hàng là nhóm ngành có giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ cao nhất với tổng giá trị theo mệnh giá 15.550 tỷ đồng, chiếm hơn 59% tỷ trọng, lãi suất vào khoảng 5 - 8,6%/năm.
Nổi bật nhất là ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB - Mã: VIB) đã huy động được 4.500 tỷ đồng qua hai đợt phát hành trái phiếu chỉ trong hai ngày 16 và 17/10 với lãi suất 5,8 đến 6%/năm. Trái phiếu được mua lại hoặc hoán đổi nếu có.
Trước đó, vào cuối tháng 9, ngân hàng VIB đã huy động thành công lô trái phiếu đầu tiên của năm 2023 với giá trị 2.000 tỷ đồng, kỳ hạn ba năm, lãi suất 5,7%/năm. Như vậy, chưa đầy một tháng trở lại đây, Ngân hàng này đã huy động được 6.500 tỷ đồng trái phiếu.
Trong khi đó, ở chiều ngược lại, vào ngày 27/9/2023, ngân hàng này đã mua lại 40 tỷ đồng trái phiếu mã VIBL2128015. Lô trái phiếu này được phát hành vào tháng 9/2021, có kỳ hạn 7 năm, lãi suất 7,5%/năm và phải đến tháng 9/2028 mới đáo hạn.
Đáng chú ý, thời gian qua, ngân hàng VIB liên tục có động thái mua lại trái phiếu trước hạn. Tính đến hết tháng 9/2023, ngân hàng này đã có tổng cộng 15 đợt mua lại trái phiếu, hầu hết các lô trái phiếu này đều có kỳ hạn 3 hoặc 7 năm. Tuy nhiên, tất cả các lô trái phiếu mua lại đều có chung mệnh giá là 1 tỷ đồng.
Về tình hình tài chính của VIB, trong 9 tháng đầu năm 2023, nhà băng này ghi nhận lãi sau thuế 6.660 tỷ đồng, tăng 6,5% so với cùng kỳ.
Tại ngày 30/9/2023, tổng tài sản VIB đạt 384.500 tỷ đồng, tăng hơn 11% so với đầu năm. Trong đó, cho vay khách hàng tăng nhẹ 6% đạt 245.630 tỷ đồng. Về phía nguồn vốn, tiền gửi của khách hàng tăng nhẹ 7% đạt hơn 213.533 tỷ đồng.
Chi tiết nợ xấu tại ngân hàng VIB (nguồn: BCTC hợp nhất quý III/2023).
Cũng tại thời điểm 30/9/2023, nợ xấu tại VIB tăng tới 59% so với đầu năm, ghi nhận hơn 9.039 tỷ đồng. Do đó, kéo tỷ lệ nợ xấu tăng từ 2,45% hồi đầu năm lên 3,68%. Con số này trên ngưỡng 3% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Trong đó, nợ nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn) tăng mạnh 98% từ 1.541 tỷ lên hơn 3.057 tỷ đồng; nợ nhóm 4 (nợ nghi ngờ) cũng tăng tới 173% từ hơn 1.709 tỷ đồng lên 4.673 tỷ đồng; ngược lại, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) giảm 46% so với đầu năm, còn hơn 1.308 tỷ đồng.
Trong số nợ xấu này, hầu hết là các khoản vay được thế chấp bằng bất động sản, với tỷ lệ cho vay trên tài sản đảm bảo được duy trì ở mức 60%-70%.
Tính đến 30/9/2023, bất động sản thế chấp tại VIB ghi nhận hơn 353.665 tỷ đồng, chiếm 66% tổng tài sản thế chấp của khách hàng.
Đáng chú ý, chất lượng tín dụng của VIB bắt đầu có dấu hiệu đi xuống khi lãi dự thu và nợ xấu đồng loạt tăng. Con số này thể hiện khá rõ nét trong báo cáo tài chính quý III/2023 vừa được ngân hàng công bố.
Thuyết minh lãi dự thu tại VIB tăng mạnh (nguồn: BCTC hợp nhất quý III/2023).
Cụ thể, tại thời điểm 30/9/2023, lãi và phí phải thu (lãi dự thu) tại ngân hàng VIB tăng tới 57% so với đầu năm, từ 2.432 tỷ đồng lên 3.817 tỷ đồng. Trong đó, lãi phải thu từ đầu tư chứng khoán tăng gấp 3 lần đầu năm, từ hơn 712 tỷ đồng lên 1.604 tỷ đồng; lãi phải thu từ hoạt động tín dụng tăng 8% lên 1.604 tỷ đồng.
Ngân hàng Agribank đang rao bán các khoản nợ xấu hoặc tài sản đảm bảo để thu hồi nợ tại loạt doanh nghiệp trong lĩnh vực xăng dầu và sản xuất thép. Đáng chú ý, tính đến cuối năm 2023, tài sản thế chấp tại Agribank sắp cán mốc 3 triệu tỷ đồng.
Dựa theo tình hình tài chính của các doanh nghiệp bất động sản (DN BĐS), Bộ Tài chính dự kiến có khoảng 35,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 35,9% khối lượng trái phiếu đáo hạn của các DN BĐS có khó khăn trong thanh toán nợ trái phiếu doanh nghiệp.
T&M Vân Phong - Chủ siêu dự án Wonder City Vân Phong Bay, là thành viên của Eurowindow Holding lãi chưa đầy chục tỷ trong năm 2023, còn khoảng 152 tỷ đồng nợ phải trả.
Mới đây, Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE) ra quyết định về việc đưa cổ phiếu CRE của Công ty cổ phần Bất động sản Thế Kỷ (Cenland) vào diện cảnh báo kể từ ngày 10/4/2024.
Sau kiểm toán, lợi nhuận tại VietABank năm 2023 "bốc hơi" hơn chục tỷ đồng, lãi dự thu gần 8.000 tỷ đồng. Trong khi nhà băng này đang sở hữu "núi" sổ đỏ thế chấp.
Mới đây Luật các tổ chức tín dụng 2024 đã được thông qua, trong đó đáng chú ý nhất là việc điều chỉnh tỷ lệ sở hữu tại ngân hàng. Theo Luật mới, cổ đông và người có liên quan không được sở hữu quá 15%, giảm so với quy định hiện hành là 20%.
