Vì sao hai dự án cao tốc Bắc - Nam bị chậm tiến độ?

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành Kết luận thanh tra số 1896/KL-TTCP về việc cấp phép khai thác khoáng sản để sử dụng làm vật liệu xây dựng thông thường tại một số tỉnh khu vực phía Nam, để phục vụ cho các dự án giao thông quan trọng quốc gia.

Theo kết luận, đoàn thanh tra đã tiến hành kiểm tra việc cấp phép khai thác khoáng sản, đặc biệt là vật liệu san lấp, cho 3 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2022. Các dự án này bao gồm: Dự án thành phần cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Dự án thành phần cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, và Dự án xây dựng cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu tại các tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai, và Đồng Tháp.

Kết quả thanh tra của Chính phủ đã xác định, trữ lượng vật liệu san lấp tại các tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai và Đồng Tháp đã vượt xa nhu cầu của 3 dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, gồm Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận và đường dẫn hai đầu cầu. Điều này được dự đoán dựa trên quy hoạch thăm dò và khai thác khoáng sản cho đến năm 2020 và dự kiến đến năm 2025-2030.

Đáng chú ý, 2 dự án cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây đã gặp khó khăn liên tục về nguồn cung vật liệu san lấp do trữ lượng vật liệu không đủ để đáp ứng nhu cầu (công suất khai thác tại tỉnh Bình Thuận chỉ đạt 1,054 triệu m3/năm, tại tỉnh Đồng Nai chỉ đạt 60.334 m3/năm).

Nguyên nhân chính của tình trạng này xuất phát từ sự thiếu sót trong quá trình khảo sát và đánh giá của các đơn vị tư vấn. Cụ thể, các mỏ vật liệu được đánh giá đáp ứng yêu cầu về chất lượng tại thời điểm khảo sát, nhưng sau khi dự án đã khởi công, nhà thầu xác định rằng chất lượng vật liệu không đủ để sử dụng trong thi công, dẫn đến việc chủ đầu tư phải tiến hành các thủ tục bổ sung như quy hoạch khoáng sản, quy hoạch sử dụng đất, và cấp phép khai thác khoáng sản.

Mặc dù đã áp dụng các cơ chế đặc thù của Quốc hội và Chính phủ để đảm bảo việc cung cấp vật liệu đúng hẹn, nhưng tình trạng này vẫn làm trì hoãn quá trình thi công và gây ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm chính cho việc này nằm ở chủ đầu tư và đơn vị tư vấn lập hồ sơ thiết kế, dự toán, cùng với các nhà thầu tham gia thi công dự án.

Huy Tùng (t/h)