Theo báo cáo tài chính vừa công bố, lãi trước thuế quý III/2023 tại Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LPBank - Mã: LPB) tăng nhẹ 1%, tính chung 9 tháng đầu năm lãi sụt giảm 24% còn gần 3.687 tỷ đồng. Đặc biệt, nợ xấu tăng gấp 2,1 lần so với đầu năm, hơn 7.000
Để cạnh tranh thu hút tiền gửi kỳ hạn dài, từ năm 2022 đến khoảng tháng 5/2023, các ngân hàng liên tục đẩy lãi suất huy động kỳ hạn dài lên cao thông qua công cụ tiền gửi thông thường hoặc phát hành sản phẩm chứng chỉ tiền gửi dài hạn. Lãi suất tăng đồng nghĩa với chi phí của ngân hàng tăng, làm tăng chi phí các sản phẩm dịch vụ bán ra cho khách hàng, dẫn đến doanh thu, lợi nhuận của ngân hàng bị bào mòn.
Tại báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2023 của Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LPBank - Mã: LPB) ghi nhận chi phí trả lãi tiền gửi tăng cao chính là yếu tố quan trọng khiến lợi nhuận ngân hàng bị 'ăn mòn'.
Cụ thể, 9 tháng đầu năm 2023, chi phí lãi và các khoản chi phí tương tự tại LPBank tăng tới 68% so với cùng kỳ 2022, lên mức 15.793 tỷ đồng, tương đương tăng thêm 6.400 tỷ đồng. Trong đó, chỉ tính riêng chi phí trả lãi tiền gửi cũng tăng mạnh 77% so với cùng kỳ, lên mức 12.596 tỷ đồng, tương đương tăng thêm 5.400 tỷ đồng. Ngoài ra, trả lãi phát hành giấy tờ có giá cũng tăng tới 49% lên hơn 2.148 tỷ đồng.
Nguồn: Báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2023 tại LPBank.
Lãi suất tiền gửi tăng nhanh, gánh nặng trả lãi cho người gửi tiền lớn, trong khi thu nhập từ hoạt động cho vay tăng chậm là nguyên nhân khiến hoạt động kinh doanh cốt lõi (cho vay) sụt giảm. Trong 9 tháng đầu năm 2023, thu nhập từ lãi của LPBank chỉ tăng 28% trong khi chi phí lãi tăng tới 68% khiến thu nhập lãi thuần giảm 14%, chỉ mang về hơn 7.857 tỷ đồng. Tính riêng quý III/2023, thu nhập lãi thuần giảm 18% đạt gần 2.633 tỷ đồng.
Ngoài ra, các nguồn thu khác tại LPBank trong 9 tháng đầu năm 2023 cũng không mấy lạc quan.
Cụ thể, lãi thuần từ hoạt động dịch vụ giảm 18% thu về hơn 639 tỷ đồng; lãi thuần từ hoạt động khác giảm nhẹ xuống còn 211 tỷ đồng; hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư bị lỗ gần 4,5 tỷ đồng trong khi cùng kỳ có lãi hơn 342,7 tỷ đồng.
Ngược lại, lãi từ kinh doanh ngoại hối ghi nhận lợi nhuận tăng đột biến, cao gấp 14,6 lần so với cùng kỳ, mang về 369 tỷ đồng và lãi từ mua bán chứng khoán kinh doanh hơn 30 tỷ đồng (cùng kỳ 2022 không ghi nhận khoản lãi này).
Thêm vào đó, chi phí hoạt động tăng 10% ghi nhận hơn 4.165 tỷ đồng chủ yếu là chi phí cho nhân viên, chi cho hoạt động quản lý công vụ.
Trong 9 tháng, LPBank trích hơn 1.282 tỷ đồng dự phòng rủi ro tín dụng, giảm 31% so với cùng kỳ. Tuy vậy, LPBank chỉ thu được gần 3.687 tỷ đồng lãi trước thuế, giảm tới 24% so với cùng kỳ; lãi sau thuế tại LPBank cũng giảm tới 23%, chỉ thu về hơn 2.944 tỷ đồng.
Tính riêng quý III/2023, lợi nhuận trước và sau thuế tại LPBank tăng nhẹ 1% so với cùng kỳ, lần lượt đạt gần 1.241 tỷ đồng và gần 993 tỷ đồng.
Giải thích về việc lợi nhuận sau thuế giảm so với cùng kỳ, LPBank cho biết, tình hình kinh tế thế giới và trong nước có nhiều biến động, do đó đã tác động đến hoạt động kinh doanh của nhiều cá nhân và doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực kinh tế trong đó có ngành ngân hàng.
Bên cạnh đó, thực hiện theo chủ trương của NHNN, LienVietPostBank triển khai các chính sách, gói hỗ trợ lãi suất cho vay và giảm phí, lệ phí cho khách hàng cũng làm suy giảm lợi nhuận.
Nợ xấu gia tăng, lãi dự thu bắt đầu hiển hiện
Tính đến cuối quý III/2023, tổng tài sản tại LPBank tăng 12% so với đầu năm, đạt hơn 365.450 tỷ đồng. Trong đó, tiền mặt giảm 23% còn 2.287 tỷ đồng; tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước giảm 23%, còn 7.933 tỷ đồng; tiền gửi và cho vay các TCTD khác tăng 9% đạt hơn 35.000 tỷ đồng; cho vay khách hàng tăng 12% đạt 263.621 tỷ đồng.
Về phía nguồn vốn, tiền gửi khách hàng tăng nhẹ 6% so với đầu năm, ghi nhận hơn 228.401 tỷ đồng; Ngân hàng phát hành giấy tờ có giá hơn 46.134 tỷ đồng, tăng 32% so với đầu năm; tiền gửi và vay các TCTD khác tăng 26% ghi nhận hơn 49.917 tỷ đồng.
Chi tiết các nhóm nợ xấu tại LPBank (Nguồn: Báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2023 tại LPBank).
Điểm tối trong bức tranh tài chính tại nhà băng này chính là chất lượng tín dụng. Tổng nợ xấu tại LPBank tính đến cuối quý III/2023 tăng gấp 2,14 lần so với đầu năm, lên mức 7.367 tỷ đồng. Trong đó nợ dưới tiêu chuẩn tăng 48% lên mức 1.584 tỷ đồng; nợ nghi ngờ cao gấp 2,83 lần lên mức 2.850 tỷ đồng và nợ có khả năng mất vốn cũng cao gấp 2,16 lần lên mức 2.933 tỷ đồng. Do đó, tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ vay tăng từ mức 1,46% đầu năm lên 2.79%.
Đáng nói, tính đến cuối quý III/2023, lãi và phí phải thu (lãi dự thu) của LPBank tăng tới 37% so với đầu năm, tăng từ 4.149 tỷ đồng lên 5.670 tỷ đồng. Các khoản phải thu cao gấp 4,59 lần so với đầu năm, tăng từ 2.186 tỷ đồng lên hơn 10.053 tỷ đồng.
Khi cả lãi dự thu và nợ xấu đồng loạt tăng cho thấy chất lượng tín dụng của LPBank bắt đầu đi xuống.
Nợ xấu tăng cao, ngân hàng "đợi" luật
Nếu cuối năm 2022, tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống là 2%, thì đến cuối tháng 7/2023, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã tăng lên 3,56%. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ bán cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) chưa xử lý và nợ tiềm ẩn của hệ thống đã lên tới 6,16%.
Trong báo cáo vừa gửi tới Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) dự báo, thời gian tới, nợ xấu có thể còn gia tăng do tình hình sản xuất - kinh doanh nhiều bất lợi ảnh hưởng tới khả năng trả nợ của khách hàng, gây áp lực trong việc trích lập dự phòng để xử lý nợ xấu, cũng như tiến độ xử lý tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu.
Trong khi đó, công tác xử lý nợ xấu vẫn gặp nhiều khó khăn. Theo đó, khả năng trả nợ của doanh nghiệp, hộ gia đình yếu đi trong khi khuôn khổ pháp lý liên quan đến cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu chưa được hoàn thiện. Còn thiếu các cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích các nhà đầu tư trong nước và ngoài nước tham gia xử lý tài sản bảo đảm và mua bán nợ xấu.
Thị trường bất động sản gặp nhiều khó khăn, thanh khoản thấp, gây khó khăn trong việc xử lý tài sản bảo đảm là bất động sản. Thị trường mua, bán nợ còn nhiều hạn chế; ý thức trả nợ của một bộ phận khách hàng vẫn thấp khiến quá trình thu hồi, xử lý nợ xấu kéo dài, kém hiệu quả…
Nhằm đối phó với tình trạng nợ xấu gia tăng, mới đây nhất, NHNN có công văn gửi tới các tổ chức tín dụng yêu cầu kiểm soát hoạt động cấp tín dụng, chất lượng tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao. Đồng thời, tập trung đẩy mạnh các biện pháp cần thiết nhằm nâng cao chất lượng tín dụng, phòng ngừa, hạn chế tối đa phát sinh mới nợ nhóm 2 và nợ xấu, nỗ lực thu hồi, xử lý nợ xấu, trong đó chú trọng việc nâng cao chất lượng tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản.
NHNN cũng yêu cầu các ngân hàng thực hiện phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro theo quy định; chủ động rà soát, phát hiện các trường hợp phân loại nợ, trích lập dự phòng chưa đúng quy định để chấn chỉnh kịp thời, đảm bảo việc phân loại nợ, trích lập dự phòng phản ánh đúng chất lượng nợ. Thực hiện dự thu lãi, thoái các khoản lãi dự thu phải thoái nhưng chưa thoái theo đúng quy định; đồng thời rà soát các chi phí phát sinh trong hoạt động kinh doanh, đảm bảo lợi nhuận phản ánh đúng kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Đến nay, các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó có 8 dự án nhà ở xã hội tại 7 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 640 tỷ đồng.
Ngân hàng Agribank đang rao bán các khoản nợ xấu hoặc tài sản đảm bảo để thu hồi nợ tại loạt doanh nghiệp trong lĩnh vực xăng dầu và sản xuất thép. Đáng chú ý, tính đến cuối năm 2023, tài sản thế chấp tại Agribank sắp cán mốc 3 triệu tỷ đồng.
Dựa theo tình hình tài chính của các doanh nghiệp bất động sản (DN BĐS), Bộ Tài chính dự kiến có khoảng 35,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 35,9% khối lượng trái phiếu đáo hạn của các DN BĐS có khó khăn trong thanh toán nợ trái phiếu doanh nghiệp.
T&M Vân Phong - Chủ siêu dự án Wonder City Vân Phong Bay, là thành viên của Eurowindow Holding lãi chưa đầy chục tỷ trong năm 2023, còn khoảng 152 tỷ đồng nợ phải trả.
Mới đây, Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE) ra quyết định về việc đưa cổ phiếu CRE của Công ty cổ phần Bất động sản Thế Kỷ (Cenland) vào diện cảnh báo kể từ ngày 10/4/2024.
Sau kiểm toán, lợi nhuận tại VietABank năm 2023 "bốc hơi" hơn chục tỷ đồng, lãi dự thu gần 8.000 tỷ đồng. Trong khi nhà băng này đang sở hữu "núi" sổ đỏ thế chấp.
