Truyền thống tự hào của ngành Dầu khí

Khởi nguồn sự nghiệp Dầu khí

Truyền thống vẻ vang của ngành Dầu khí không chỉ được xây dựng qua những cột mốc lịch sử, tư liệu quý giá, thành tựu văn hóa, tinh thần hay các tấm huân chương cao quý, mà còn được hun đúc từ máu, mồ hôi, trí tuệ và sự cống hiến không ngừng của hàng vạn con người.

Giá trị của truyền thống nằm ở việc kế thừa và phát huy tinh hoa, thế hệ sau không ngừng học hỏi từ kiến thức và kinh nghiệm của thế hệ trước, kế thừa tài sản trí tuệ cùng bản sắc văn hóa để tiếp tục chinh phục những tầm cao mới, xây dựng những thành tựu lớn lao hơn.

Lịch sử ngành Dầu khí Việt Nam bắt đầu với chuyến thăm mang dấu ấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào tháng 7 năm 1959 tại khu công nghiệp dầu khí Bacu (Liên Xô cũ). Lời đề nghị hỗ trợ của Người đã được bạn bè Liên Xô đáp ứng, mở ra cơ hội đào tạo cho nhiều cán bộ và sinh viên Việt Nam trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí và lọc hóa dầu tại Liên Xô cũng như các nước xã hội chủ nghĩa khác thời đó.

Từ năm 1960, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam đã nhấn mạnh vai trò của khoa học địa chất, đặc biệt trong việc thăm dò tài nguyên dưới lòng đất để phục vụ phát triển công nghiệp. Đáp lại, Liên Xô đã cử các chuyên gia giàu kinh nghiệm như S.K. Kitovani đến Việt Nam, vừa thực hiện nghiên cứu, đánh giá triển vọng dầu khí, vừa đào tạo đội ngũ cán bộ Việt Nam. Kết quả là công trình "Địa chất và triển vọng dầu khí ở nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa" được hoàn thành vào năm 1961, đặt nền móng quan trọng cho công cuộc phát triển ngành công nghiệp dầu khí nước nhà.

Dựa trên cơ sở đó, ngày 27/11/1961, Tổng cục Địa chất đã ra Quyết định số 271-ĐC thành lập Đoàn thăm dò dầu lửa 36, đánh dấu chặng đường đầu tiên của ngành Dầu khí Việt Nam. Từ mốc son ấy, ngành đã không ngừng phát triển, đóng góp to lớn vào sự thay đổi của nền kinh tế và sự phát triển của đất nước.

Ngày 20/7/2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1034/QĐ-TTg, chính thức lấy ngày 27 tháng 11 hàng năm làm “Ngày truyền thống ngành Dầu khí Việt Nam,” vinh danh những nỗ lực và thành tựu của ngành Dầu khí qua các thời kỳ.

Hành trình tìm kiếm vàng đen

Những dấu ấn sâu sắc khắc ghi trong tâm trí mỗi người thường là những câu chuyện, hình ảnh và tấm gương sáng từ thế hệ đi trước. Đó là minh chứng cho tinh thần sáng tạo, sự phấn đấu không ngừng nghỉ và những kỷ niệm đầy xúc cảm, đậm tình người. Với ngành Dầu khí, những dấu ấn này được tô đậm qua biểu tượng ngọn lửa hồng rực sáng, như lời nhắc nhở về nhiệt huyết và sức mạnh của ngành.

Trong suốt 14 năm đầu tiên, Đoàn Thăm dò dầu lửa 36, sau này là Liên đoàn Địa chất 36, đã tiến hành khảo sát địa chất và địa vật lý dầu khí trên khắp miền Bắc, đặc biệt tại Đồng bằng sông Hồng và vùng trũng An Châu. Kết quả là việc phát hiện dầu khí tại nhiều giếng khoan, với mốc quan trọng vào tháng 3-1975, khi dòng khí thiên nhiên và condensat có giá trị thương mại được tìm thấy tại giếng khoan 61 Tiền Hải, Thái Bình.

Ở miền Nam, vào đầu thập niên 1970, các công ty dầu khí phương Tây đã bắt đầu thăm dò dầu khí tại thềm lục địa. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Bộ Chính trị nhanh chóng ban hành Nghị quyết số 244-NQ/TW nhằm triển khai thăm dò dầu khí trên phạm vi cả nước. Ngày 3/9/1975, Chính phủ quyết định thành lập Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam (tổ chức tiền thân của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), đánh dấu sự ra đời của tổ chức dầu khí thống nhất, với mục tiêu xây dựng một ngành công nghiệp dầu khí toàn diện, từ thăm dò, khai thác đến lọc hóa dầu và cơ khí phục vụ ngành.

Ngày 19/4/1981, mét khối khí đầu tiên từ mỏ Tiền Hải, Thái Bình, chính thức được khai thác, đánh dấu bước tiến lớn trong sản xuất dầu khí. Cùng năm, Hiệp định thành lập Xí nghiệp Liên doanh Dầu khí Việt Xô (nay là Vietsovpetro) được ký kết giữa Việt Nam và Liên Xô, tạo tiền đề quan trọng cho sự hợp tác trong khai thác dầu khí tại thềm lục địa phía Nam.

Bước ngoặt lớn diễn ra vào ngày 26/6/1986, khi tấn dầu thô thương mại đầu tiên được khai thác từ mỏ Bạch Hổ bởi Vietsovpetro, đánh dấu mốc son hợp tác toàn diện với Liên Xô. Dầu khí Việt Nam bắt đầu đóng vai trò quan trọng trong việc khắc phục khủng hoảng kinh tế - xã hội khi đất nước đang chịu bao vây, cấm vận. Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị vào năm 1988 tiếp thêm động lực đổi mới, thu hút các công ty dầu khí phương Tây quay trở lại Việt Nam và thúc đẩy xây dựng các cơ sở dịch vụ dầu khí đầu tiên. Ngành công nghiệp Dầu khí Việt Nam dần định hình với những nền móng vững chắc.

Hợp tác với Liên Xô đã đóng vai trò quyết định trong giai đoạn đầu của ngành Dầu khí Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi Liên Xô tan rã, Tổng công ty Dầu khí Việt Nam đã linh hoạt mở rộng hợp tác với nhiều quốc gia khác, đồng thời chuyển đổi mối quan hệ hợp tác với Liên Xô thành quan hệ Việt - Nga. Sự thích nghi này không chỉ duy trì mối quan hệ truyền thống mà còn mở rộng cơ hội hợp tác với các quốc gia thuộc Liên bang Xô viết cũ, góp phần nâng cao vị thế của ngành Dầu khí Việt Nam trên trường quốc tế.

Những chặng đường 9 năm lịch sử

Trong giai đoạn hơn một thập kỷ từ 1990 đến 2006, ngành Dầu khí Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc cả về mô hình tổ chức và hoạt động. Từ một tổ chức sản xuất kinh doanh, Petrovietnam nhanh chóng khẳng định vị thế của mình thông qua việc tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút các công ty dầu khí hàng đầu thế giới đầu tư vào Việt Nam, góp phần phá vỡ thế bao vây, cấm vận của Mỹ.

Nhờ việc phát hiện nhiều mỏ dầu mới, sản lượng khai thác tăng nhanh chóng. Ngành công nghiệp khí phát triển mạnh mẽ với ba hệ thống đường ống dẫn khí tại các bể Cửu Long, Nam Côn Sơn và Malay - Thổ Chu. Các cơ sở hạ tầng quan trọng như Nhà máy đạm Phú Mỹ và các dự án lọc hóa dầu được triển khai xây dựng. Đồng thời, ngành không ngừng phát triển các loại hình dịch vụ dầu khí, nghiên cứu khoa học, công nghệ và đào tạo nhân lực, tạo nên một hệ sinh thái công nghiệp dầu khí đồng bộ và hoàn chỉnh. Trong thời gian này, hoạt động dầu khí Việt Nam cũng đã vươn ra quốc tế với các dự án tại Mông Cổ, Malaysia, Algeria… Giai đoạn này, dầu khí đóng góp từ 25% đến 33% nguồn thu Ngân sách Nhà nước hàng năm, trở thành một trong những trụ cột kinh tế của đất nước.

Bước sang năm 2006, với Kết luận số 41-KL/TW của Bộ Chính trị và Chiến lược phát triển ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2015, định hướng đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, ngành Dầu khí Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới. Kể từ đó, ngành đã đạt được những thành tựu quan trọng, từ việc đưa Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Nhà máy Polypropylen vào sản xuất đến việc tăng cường đầu tư thăm dò và mua mỏ ở nước ngoài tại châu Phi, Nam Mỹ và Mỹ Latinh, với nguồn thu từ các dự án dầu khí quốc tế tại Malaysia, Liên bang Nga…

Ngoài dầu khí, Petrovietnam cũng mở rộng đầu tư sang các lĩnh vực khác như sản xuất điện, đạm, sản xuất xơ sợi và nhiều ngành nghề liên quan khác. Các công ty thành viên đã được tái cấu trúc về quản lý, điều hành và quyền sở hữu, đa dạng hóa ngành nghề nhằm nâng cao năng lực sản xuất và hiệu quả đầu tư. Quá trình cổ phần hóa được đẩy mạnh, mang lại sức mạnh và hiệu quả vượt trội cho Tập đoàn.

9 năm sau Kết luận số 41-KL/TW, Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 23/7/2015 của Bộ Chính trị đã mở ra một vận hội lớn cho sự phát triển của Petrovietnam và sau gần 10 năm thực hiện Nghị quyết 41, ngành Dầu khí Việt Nam đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược đề ra, trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng, then chốt, hoàn chỉnh, đồng bộ, tham gia vào mọi hoạt động đời sống của đất nước với tỷ trọng lớn. Petrovietnam đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện tốt vai trò trụ cột trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Chặng đường 9 năm lần thứ ba được tiếp nối bằng Kết luận số 76-KL/TW ngày 24/4/2024 nhằm tạo ra sức bật trong thời kỳ đột phá và phát triển mới của Petrovietnam, cùng đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Kết luận 76-KL/TW là những định hướng chỉ đạo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với phát triển ngành Dầu khí Việt Nam, thể hiện tầm nhìn chiến lược, sự quan tâm của Bộ Chính trị đến phát triển ngành Dầu khí Việt Nam và là động lực lớn đưa Petrovietnam trở thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia gắn với phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động trong các lĩnh vực năng lượng truyền thống.

Trên tinh thần “Một đội ngũ, một mục tiêu” thực hiện tốt “Quản trị biến động, bổ sung động lực mới, làm mới động lực cũ, tạo nguồn năng lượng mới, vươn tới đỉnh cao mới”, vừa qua, Đảng ủy Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã ban hành “Kế hoạch triển khai xây dựng Chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo tinh thần KL76, ngày 24/4/2024 của Bộ Chính trị” để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt nghiêm túc các quan điểm, tạo sự đồng thuận cao từ Công ty mẹ - Tập đoàn đến các đơn vị thành viên, từ cán bộ lãnh đạo các đơn vị đến người lao động trong quá trình triển khai xây dựng và thực hiện các chiến lược, mục tiêu được đề ra.

Với vai trò là một trong những tổ chức kinh tế hàng đầu của Việt Nam, Petrovietnam đã đạt được những thành tựu xuất sắc về sản xuất, kỹ thuật, tài chính và đóng góp quan trọng vào Ngân sách Nhà nước.

Đến nay Petrovietnam đã xây dựng được một hệ thống công nghiệp dầu khí hoàn chỉnh, đồng bộ từ tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí đến vận chuyển, chế biến, lọc hóa dầu, tàng trữ, phân phối và các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ khác từ dầu khí…

Với trình độ khoa học công nghệ tương đồng với các nước phát triển, có quy mô lớn và năng lực cạnh tranh cao, Tập đoàn là doanh nghiệp Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng, có đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật công nghệ và quản lý trình độ cao, không ngừng lớn mạnh cả về chất và lượng, đã thực hiện được hầu hết các công việc, từ nghiên cứu - triển khai, tư vấn - thiết kế, đến sản xuất, kinh doanh trong toàn bộ chuỗi giá trị của công nghiệp dầu khí từ hoạt động thượng nguồn đến hạ nguồn, đóng góp rất quan trọng vào tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Với vị thế là tập đoàn kinh tế số 1 của đất nước, sau một thời kỳ bị tác động lớn bởi khủng khoảng công nghiệp dầu khí toàn cầu và đại dịch COVID-19, hai năm liên tiếp vừa qua (2022, 2023), Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam đều nộp gần 95.000 tỷ đồng vào Ngân sách Nhà nước vượt xa tất cả các doanh nghiệp còn lại. Hiện tại, Petrovietnam đang nỗ lực phấn đấu cho mục tiêu kế hoạch 1 triệu tỷ doanh thu năm 2024, đạt hiệu quả cao về lợi nhuận hợp nhất năm 2024, giữ vững vị trí số một Việt Nam về lợi nhuận, đồng thời chuẩn bị đà tăng trưởng cho năm tiếp theo.

Có thể khẳng định rằng, hành trình lịch sử của ngành Dầu khí đã có bước trưởng thành rất dài và rất căn bản. Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam cho dù chưa phải là một công ty dầu khí lớn trên thế giới, nhưng với tư cách là một công ty dầu khí quốc gia, đã thực sự đạt được tầm vóc đáng khâm phục. Những thành tựu hôm nay là nhờ có sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát và hiệu quả của Đảng và Chính phủ; sự giúp đỡ, hỗ trợ của các Bộ, Ban, Ngành ở Trung ương và các địa phương đối với Tập đoàn ngày càng chặt chẽ hơn.

Những trang sử truyền thống vẻ vang của Ngành Dầu khí Việt Nam và Petrovietnam thấm đẫm khó khăn, gian khổ, đấu tranh, vật lộn, trăn trở, cùng những hoài bão, mong ước và cả những thăng trầm, đổi thay qua các thế hệ những người làm công tác dầu khí từ những ngày đặt nền móng đầu tiên cho tới hôm nay.

Nhắc nhớ lại những mốc son lịch sử đáng tự hào trong số rất nhiều hình ảnh còn ghi dấu nơi trái tim nhiều người con Dầu khí để thế hệ trẻ hôm nay thêm nhiệt huyết hợp lưu cùng dòng chảy của những tài sản vô giá về vật chất và tinh thần nhằm phát huy, tạo dựng một ngành công nghiệp dầu khí bền vững, đủ nội lực và bản lĩnh vươn ra thị trường thế giới.

HẢI MINH