Đấu thầu trái phiếu Chính phủ, kênh huy động vốn hiệu quả cho ngân sách nhà nước

Mặc dù trong năm 2021, dịch bệnh bùng phát ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế, thế nhưng thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) vẫn phát triển ổn định. Hoạt động đấu thầu TPCP thực sự trở thành kênh huy động vốn tiết kiệm và hiệu quả cho ngân sách nhà nước.

Trong đó, riêng TPCP, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã huy động được 313.243 tỷ đồng, tăng 4,47% so với cùng kỳ năm 2020, đạt 83,97% kế hoạch năm 2021 (373.000 tỷ đồng); Ngân hàng Chính sách Xã hội huy động được 11.024 tỷ đồng, đạt 100% kế hoạch năm 2021; Ngân hàng Phát triển Việt Nam huy động được 2.000 tỷ đồng.

Đặc biệt, lãi suất phát hành giảm trên tất cả các kỳ hạn so với cuối năm 2020. Theo đó, lãi suất huy động các kỳ hạn từ 5 năm đến 30 năm giảm khoảng từ 0,12%/năm đến 0,46%/năm.

Tính trung bình, lãi suất phát hành bình quân năm 2021 giảm 0,58%/năm so với năm 2020. So sánh với các năm trước đó, lãi suất phát hành bình quân TPCP đã giảm từ mức 10,7%/năm vào năm 2010 xuống 6,5%/năm vào năm 2015 và xuống còn 2,27%/năm vào năm 2021, giúp tiết kiệm chi phí huy động vốn cho Chính phủ.

Để tăng thêm hiệu quả hoạt động quản lý ngân quỹ, HNX đã phối hợp với KBNN triển khai các nghiệp vụ mua lại trái phiếu trước hạn từ nguồn ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi và triển khai thí điểm phương thức đấu thầu đa giá trong đấu thầu TPCP. Nghiệp vụ mua lại có kỳ hạn TPCP được KBNN thực hiện theo quy định tại Thông tư số 107/2020/TT-BTC ngày 21/12/2020 đã mở ra cơ chế cho phép KBNN được thực hiện các giao dịch mua lại có kỳ hạn TPCP với các ngân hàng thương mại là thành viên giao dịch TPCP.

Trong khi đó, phương thức đấu thầu đa giá, áp dụng nhiều mức lãi suất trúng thầu, tùy mức lãi suất đặt thầu tương ứng của từng nhà đầu tư đặt thầu, giúp tạo ra cạnh tranh hơn trong đấu thầu, đồng thời giúp các nhà đầu tư có cơ hội trải nghiệm phương thức đấu thầu mới theo thông lệ quốc tế.

Ngày 27/10/2021, lần đầu tiên, KBNN đã huy động thành công 250 tỷ đồng TPCP kỳ hạn 5 năm tại phiên đấu thầu đa giá, đặc biệt phiên đấu thầu ngày 17/11/2021, lãi suất trúng thầu đạt 0,76%/năm là mức lãi suất thấp nhất đối với kỳ hạn 5 năm từ trước đến nay.

Hiện nay, phương thức đa giá được áp dụng đối với loại TPCP kỳ hạn 5 năm, thực hiện gọi thầu liên tục hằng tuần. Từ khi triển khai đến nay, thông qua hệ thống đấu thầu điện tử của HNX, KBNN đã tổ chức được 9 phiên đấu thầu theo phương thức đa giá, huy động thành công 920 tỷ đồng.

Trên thị trường thứ cấp, theo thống kê của HNX, tính đến 15/12/2021, quy mô niêm yết TPCP, TPCP bảo lãnh tại HNX đạt 1.498.650 tỷ đồng, tăng 11,91% so với cùng kỳ năm 2020. Giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 11.232 tỷ đồng/phiên, tăng 11,46% so với cùng kỳ năm 2020.

Trong đó, giá trị giao dịch Repos chiếm 32,67%. Tỷ trọng giá trị giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài chiếm 2,82% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường, giảm 1,38% so với cùng kỳ năm 2020. Giá trị mua ròng năm 2021 của nhà đầu tư nước ngoài đạt 9.721 tỷ đồng. Như vậy, giá trị giao dịch bình quân phiên năm 2021 đã đạt mức kỷ lục trong vòng 10 năm qua với tăng 9,36% so với năm 2020 và tăng 29,9 lần so với năm 2010.

Thực tế thời gian qua cho thấy, sự phát triển ổn định và bền vững của thị trường TPCP tại HNX có sự đóng góp hết sức tích cực của các tổ chức phát hành trái phiếu, điển hình như KBNN trong việc cải tiến hoạt động đấu thầu, đa dạng phương thức đấu thầu, đưa hoạt động đấu thầu trái phiếu thực sự trở thành kênh huy động vốn tiết kiệm và hiệu quả cho ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, việc cơ cấu sản phẩm phát hành trên thị trường sơ cấp của KBNN, tập trung phát hành các kỳ hạn dài (trên 10 năm) giúp kỳ hạn giao dịch trên thị trường thứ cấp tiếp tục xu hướng dịch chuyển từ tập trung giao dịch các kỳ hạn ngắn (dưới 3 năm) sang giao dịch các kỳ hạn trung và dài hạn, giúp ổn định nguồn vốn đầu tư dài hạn của Chính phủ. Tính thanh khoản trên thị trường thứ cấp cũng hỗ trợ tích cực cho hoạt động phát hành trên sơ cấp.

Trong thời gian tới, HNX cho biết, sẽ tiếp tục tổ chức tốt công tác đấu thầu và giao dịch TPCP nhằm huy động vốn kịp thời và hiệu quả cho ngân sách nhà nước; nâng cấp và mở rộng chức năng của hệ thống giao dịch TPCP, cho phép giao dịch các sản phẩm mới, cơ chế giao dịch mới theo định hướng và lộ trình phát triển thị trường TPCP mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt; hợp tác với các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực tài chính xanh và các hoạt động phát triển thị trường trái phiếu...

Ngoài ra, trên cơ sở đánh giá kết quả triển khai thí điểm đấu thầu đa giá đối với TPCP kỳ hạn 5 năm, HNX và KBNN sẽ nghiên cứu, báo cáo Bộ Tài chính xem xét quyết định việc triển khai tiếp hoặc mở rộng triển khai đối với các loại kỳ hạn khác trong thời gian tới nếu phù hợp.

Theo Huy Tùng (t/h)/ PetroTimes 

Link nguồn: https://kinhtexaydung.petrotimes.vn/dau-thau-trai-phieu-chinh-phu-kenh-huy-dong-von-hieu-qua-cho-ngan-sach-nha-nuoc-636605.html